چگونه هوش زبان شناختی را در دانش آموزان افزایش دهیم؟ - وبلاگ مقاله های تخصصی

به گزارش وبلاگ مقاله های تخصصی، استاد دانشگاه فرهنگیان درباره روش های افزایش هوش زبان شناختی و آسیب های ناشی از خلا آن شرح داد.

به گزارش خبرنگار ، هوش در تعریف کلاسیک توانایی کلی برای استدلال منطقی است که هوش کلی (General intl) نامیده می گردد، اما در دنیای معاصر به ظرفیت ها، توانایی ها، استعداد ها و مهارت هایی گفته می گردد و دیگر محدود به آی کیو یا بهره هوشی (Intelligence Quotient) نمی گردد.

به طورکلی، هوش به توانایی پردازش، تفکر، تخیل، استدلال، یادگیری، حل مسأله، برنامه ریزی، خلاقیت، ظرفیت منطقی، خودآگاهی، سازگاری با محیط، استفاده از توانایی ها و استعداد ها و غیره گفته می گردد.

اما باید دید چه عواملی بر تقویت هوش تأثیرگذارند؟ عوامل گوناگونی مانند عوامل فیزیولوژیکی، وراثت، یادگیری، شرایط خانوادگی، شرایط محیطی و عوامل فردی در میزان هوش نقش دارند؛ بنابراین، هوش بخشی ذاتی و بخشی اکتسابی است و کوشش و تفکر نقش مهمی در رشد و پرورش آن داراست پس بهتر است دانش آموزان به ابعاد و انواع مختلف هوش توجه نمایند و در صدد تقویت آن ها در خود برآیند.

محمد فقیری عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه فرهنگیان تهران در ادامه به به تشریح و طبقه بندی انواع هوش به ویژه هوش زبانشناختی (Linguistic Intl) می پردازد که در ادامه مشروح آن را دنبال می کنیم.

هوش زبانشناختی پایه تفکر و پردازش ذهنی است؛ هرچه این هوش قویتر و فرهنگ واژگان ذهنی (Mental dictionary) ما غنی باشد، از توانایی ادارک و ارتباط بالاتری برخورداریم؛ به عبارتی دیگر، قضایا و موضوعات را زودتر درک می کنیم، با دیگران ارتباط بیشتری ایجاد می کنیم و تفاهم و تعامل بیشتری داریم.

فرهنگ واژگان ذهنی یعنی ذخیر واژگانی مثل اینکه بگوییم کد های یک رایانه چقدر است؛ بنابراین توان و میزان پردازش بسیار به تعداد کد ها وابسته است؛ بهتر است بگویم که با توجه به سرانه خواندن در ایران، فرهنگ واژگان ذهنی مردم نباید چندان غنی باشد؛ به همین دلیل میزان درک مشترک و مصاحبه و مشارکت و تعامل چندان مطلوب نیست.

امتحان تیمز که هر 5 سال یکبار در دنیا برگزار می گردد، شاخصی خوبی برای بخش خوانداری هوش زبانشناختی است. شاخص های دیگر میزان خواندن، نوشتن، گوش دادن فعال، مصاحبه کردن، صلح و آشتی، نبود خشونت زبانی و رفتاری، درک مشترک، تعامل و ارتباط و غیره است.

حال این سوال مطرح می گردد که چه خطراتی ممکن است جامعه را تهدید کند اگر هوش زبانشناختی پایینی داشته باشند، مهمترین خطر نبود درک مشترک و نبود فرهنگ مصاحبه و مشارکت است.

طلاق عاطفی یا طلاق ارتباطی، سوء تفاهم، شکاف نسلی، همه چیزدانی، مطلق انگاری، قطعیت، تعصب، اُوتیسم زبانی فرهنگی، جهل مرکب و مواردی از این دست مهم ترین خلاهای موجود ناشی از هوش زبان شناختی هستند.

داستان و رمان بخوانیم؛ لحظاتی در شبانه روز بنویسیم. تند بخوانیم: تندخوانی باعث می گردد 53 درصد ادراک داشته باشیم در حالی که میزان درک در کندخوانی 35 درصد است.

خوب گوش کنیم؛ هنگام مصاحبه به موضوعی دیگر فکر نکنیم و واگویی درونی نیز نداشته باشیم؛ یعنی به این فکر نکنیم که چه جوابی به مخاطب بدهیم یا اینکه ذهنش را بخوانیم و مرتب پیشفرض بسازیم.

نوبتگیری کنیم؛ در مصاحبه، یکطرفه و متکلم وحده نباشیم و به دیگران نیز فرصت بدهیم صحبت نمایند.

فن بیان تمرین کنیم؛ در صورت امکان، کلاس تئاتر برویم یا در خانه نمایش بازی کنیم؛ جدول واژگان حل کنیم. فیلم و تئاتر ببینیم و درباره آن با یکدیگر مصاحبه کنیم؛ به یکدیگر نامه بنویسیم. گاهی خاطره یا داستان یا حکایتی هرچند کوتاه بنویسیم.

دوره حساس زبان آموزی (Critical period) بچه ها باید جدی گرفته گردد؛ برایشان داستان بخوانند، با آن ها مصاحبه نمایند، برنامه های مدون برای تقویت واژگان بچه ها در مهد کودک ها و مدارس داشته باشند؛ تالار مصاحبه ایجاد نمایند.

داستان گویی و داستان خوانی، حرکت فراتر از کتاب درسی، اختصاص حداقل نوشتن در مدت زمان 10 دقیقه به دانش آموزان از دیگر راهکارهای علمی و قابل توجه برای افزایش هوش زبان شناختی است.