همه چیز راجع به کاردرمانی - وبلاگ مقاله های تخصصی

به گزارش وبلاگ مقاله های تخصصی، کار درمانی یکی از رشته های نو است که در حوزه توانبخشی جسمی و ذهنی به افراد کمک می رساند. تمرکز کار درمانی بر بهبود عملکرد فرد در زندگی است. در واقع بسکمک از افرادی که به خاطر بیماری های مختلف عملکرد جسمانی یا ذهنی خود را از دست می دهند برای بازیابی توان سابق خود به کار درمانگران مراجعه می نمایند.

کار درمانی چیست؟

کاردرمانی یا آکیوپیشنال تراپی (occupational therapy) یا ارگوتراپی (به زبان فرانسوی) یکی از شاخه های توانبخشی می باشد. که به عنوان یک رشته کل نگر تمامی ابعاد روحی، روانی و جسمی یک بیماری و تاثیرات جانبی مختلفی که بر روی عملکرد فردی و اجتماعی بیمار می گذارد را در نظر می گیرد.

با ارائه تکنیک های درمانی مناسب، ضمن توجه به علائق مراجع به درمان اختلالات در حیطه های جسمانی و روانی در مقاطع سنی مختلف می پردازد. فرد را از وابستگی خارج نموده و به سوی انجام فعالیت های مستقل روزانه یاری می دهد.

پس در درمان های ارائه شده به وسیله کاردرمانگر، به استقلال رساندن مراجع یکی از اهداف نهایی درمان است.

به عنوان مثال فردی که دچار سکته مغزی می گردد با توجه به سطح ضایعه ای که در مغز اتفاق می افتد بعضی مهارت های حرکتی و کلامی اش را از دست می دهد. این اختلالات باعث می گردد فرد در انجام فعالیت های روزانه اش و بعلاوه در زمینه شغلی که دارد و ارتباطات روزمره خانوادگی و اجتماعی دچارمحدودیت و وابستگی گردد. مجموعه این عوامل می تواند باعث بروز مسائلی دیگر از جمله از دست دادن اعتماد به نفس و افسردگی در فرد گردد.1

اهداف کاردرمانی چیست؟

کار درمانی به بهبود عملکرد بدن در خانه، محل کار، مدرسه، زمین بازی و… یاری می نماید. فیزیوتراپی و کاردرمانی بعضا به طور هم زمان استفاده می شوند. برای مثال، افرادی که عمل جایگزینی لگن داشته اند، هم زمان هم کاردرمانی می شوند و هم فیزیوتراپی انجام می دهند.

فیزیوتراپ سعی می نماید تا روی تقویت و تنوع حرکات جسمانی فرد کار کند و کار درمان به او یاری می نماید تا برای انجام فعالیت هایی مانند راهنمایی واکر خود، لباس پوشیدن بدون یاری دیگران یا بیرون آمدن از رخت خواب بدون ایجاد صدمه و مشکل آماده بگردد. ضمن اینکه قسمت های مختلف خانه هم ارزیابی می گردد تا از خطرات محتملی که ممکن است اشیا و اثاثیه برای فرد ایجاد نمایند، جلوگیری به عمل آید. مثلا ممکن است، فرش ها باعث لیز خوردن فرد و ایجاد حادثه شوند.

کاردرمانان از فناوری های تطبیقی هم برای افراد بهره می برند. مثلا شخصی که به تازگی تحت جراحی جایگزینی لگن قرار گرفته است، در حین درمان نمی تواند از کمر به پایین خم گردد؛ بنابراین، کار درمان به او جوراب یاریی می دهد تا به یاری این ابزار تطبیقی که شبیه لوله ای است متصل به دو سیم بلند، راحت جوراب های خود را از پا بیرون بیاورد و نیاز به خم شدن هم پیدا نکند.2

کار درمانی برای چه سنی مناسب است؟

در ادامه این پرسش که چه افرادی با چه سنی به کار درمانی مراجعه نمایند و کاردرمانی برای چه افرادی مناسب است مطرح می گردد. باید بگوییم که کاردرمانی در تمامی حیطه های سنی از نوزاد تا فرد کهن سال خدمات درمانی ارائه می دهد.

بطور مثال برای نوزادی که تاخیر در گردن گرفتن دارد و یا برای فرد کهن سالی که مسائلی در عضلات و حرکت و حتی اختلالات فکری پیدا می نماید برنامه درمانی ارائه می نماید.

پس کار درمانی مختص بچه ها نیست. همینطور کوشش بر این است که برنامه های درمانی در قالب فعالیت های طبیعی روزمره باشد. مثلا برای درمان مسائل جسمی و حرکتی، مانند باشگاه بدنسازی تنها یک سری حرکات کلیشه ای برای تقویت عضلات استفاده نگردد.

به عنوان مثال تمرینات حرکتی که برای درمان بچه ها با اختلالات حرکتی داده می گردد را کاردرمانگر در قالب بازی به کودک ارائه می دهد که هم هدف درمانی دنبال گردد و هم فعالیت برای کودک معنادار است. یعنی تقویت عضله ای در دست را در قالب بازی انجام می دهد تا درمان خیلی طبیعی باشد و حتی کودک متوجه آن نیز نگردد!1

تاریخچه کاردرمانی

کاردرمانی مدرن در سال های دهه 1800 میلادی رواج پیدا کرد. در این دوره زمانی، بیمارستان ها از هنر درمانی و کرافت درمانی (نوعی رویکرد درمانی) بهره می بردند. یعنی به وسیله انجام فعالیت های دستی مانند نقاشی کشیدن، طراحی، کار با قیچی، ساختن کاردستی و… به کسانی که از لحاظ حرکتی و روانی مشکل داشتند، یاری می کردند. این امور هم روی جسم و هم روی روان آنها اثرات مثبتی ایجاد می کرد.

یک دهه قبل از سال 1971 میلادی و شاید هم بیشتر، ابتدا در مؤسسات سلامت روانی از کار درمانی استفاده شد. نتیجه کاردرمانی در آنجا این بود که بیماران با انجام فعالیت های طبیعی روزانه مانند نظافت، کشاورزی، کارهای دستی و…، سلامت تر به نظر می رسند. به همین دلیل، این مشاهدات پزشکان را تشویق کرد تا بدون توجه به سطح و صندلی اجتماعی شان در فعالیت های این چنینی شرکت نمایند. در سال 1917 هم، گروهی از افراد حرفه ای در آمریکا، انجمن کاردرمانی را بنا کردند. تمرکز انجمن در شروع کار خود بیشتر روی احیا و توان بخشی سربازانی بود که از جنگ جهانی اول بازگشته بودند.

از همان شروع، رابطه ای قوی میان علم پزشکی و این سبک از درمان دیده شد و کاردرمانی به عنوان روشی مناسب و عملی برای توان بخشی به جسم و فکر پذیرفته شد. تمرکز و توجه این نوع از درمان به جسم و فکر به صورت توأم باعث شد تا از سایر انواع درمان های فیزیکی (فیزیوتراپی) متمایز گردد. فیزیوتراپی متمرکز بر تقویت بدن برای کسب توانایی در حرکت کردن است، اما کاردرمانی به عملکرد عمومی و کلی بدن یاری می نماید؛ یعنی در پی ایجاد توانایی های عادی و معناداری چون مسواک زدن تا غذا درست کردن است.2

حیطه های فعالیت کار درمانی

به طور کلی زمینه های مختلف فعالیت های کاردرمانی شامل موارد زیر است:

اختلالات جسمی

- اختلالات جسمی بچه ها شامل الگوی حرکتی مشکل دار، تاخیر حرکتی، مسائل بدشکلی لگن و ران و ...

- اختلالات عصب-شناسی بزرگسالان شامل پارکینسون، ام اس، سکته مغزی و ...

- اختلالات ارتوپدی مثل بیماری های روماتیسمی، و ضایعات تاندونی

اختلالات فکری

- اختلالات بچه ها از قبیل بیش-فعالی، مسائل توجه/تمرکز، مسائل شناختی، مسائل رفتاری و...

- اختلالات بزرگسالان نظیر عقب ماندگی های فکری و اختلالات روانپریشی نظیر اسکیزوفرنی و ...3

چه کسی به کاردرمانی نیاز دارد؟

هر کسی که برای انجام هر نوع کاری کوشش می نماید که انجام آن برای سایرین راحت است، می تواند به کاردمانی نیاز داشته باشد.

اگر یکی از این مسائل سلامتی را دارید، از پزشک خود بپرسید که آیا کاردرمانگر می تواند به شما یاری کند ای خیر:

آرتروز و درد مزمن

کاردرمانی سکته مغزی

آسیب دیدگی مغز

تعویض مفصل

آسیب نخاعی

دید کم

بیماری آلزایمر

تعادل ضعیف

سرطان

دیابت

مولتیپل اسکلروزیس

فلج مغزی

سلامت روان یا مسائل رفتاری

کاردرمانی پارکینسون

بعلاوه می تواند به بچه ها مبتلا به نقص هنگام تولد، ADHD، آرتروز در نوجوانان، اوتیسم یا صدمات شدید و یا سوختگی یاری کند.4

کار درمانی بچه ها

بچه ها هم در زمینه های جسمی و هم در حوزه های روانشناختی از کاردرمانی استفاده می نمایند. مسائل جسمی بچه ها معمولا شامل اختلالاتی مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی، مسائل تاخیر حرکت، مسائل تعادلی، بیماری های عصبی-عضلانی، الگوهای حرکتی مشکل دار، عوارض حرکتی بیماری های متابولیک، در رفتگی مادرزادی ران، هیپوتونی، کجی مادرزادی گردن و .. می باشد.

اختلالات فکری که بچه ها برای آن از این خدمات استفاده می نمایند شامل اختلالاتی مانند اوتیسم، مسائل رفتاری، اختلالات یادگیری ، کم توانی فکری، تاخیرهای رشدی، مسائل شناختی و ... است. خیلی اوقات در کاردرمانی به طور همزمان بر روی مسائل فکری و جسمی فرد کار می گردد. به طور مثال کودک مبتلا به اوتیسم در زمینه مسائل شناخت و تکلم و بعلاوه در بهبود کارنمودهای حرکتی می تواند از این درمان خدمات دریافت کند.3

کار درمانی بزرگسالان

حیطه های جسمی اختلالات بزرگسالان شامل اختلالات نورولوژیک است که بیماری های سکته مغزی، ام اس، پارکینسون، ضربه مغزی، اختلالات مخچه، ضایعات مغزی، بیماری های پیشرونده سیستم اعصاب را دربرمی گیرد.

بعلاوه مسائل ارتوپدی از جمله ضایعات تاندونی و بافت همبند، محدودیت های حرکتی، ضعف عضلات اندام فوقانی در این دسته قرار می گیرد. اختلالات روانی بزرگسالان که می توانند از این خدمات بهره مند شوند نیز شامل اختلالاتی نظیر اسکیزوفرنیا، سومصرف مواد، و دمانس ها می باشد.3

پینوشتها

1.www.tavandarman.com

2.www.chetor.com

3.www.honarehzendegi.com

4.www.yadman-rehab.com

منبع: راسخون